หนังสือแนะนำ

When I was there : หน้าพระลานไม่นานนี้ เป็นงานเขียนแนวปกิณกะ เล่าเรื่องด้วยภาพสีน้ำสวยงาม ประกอบคำบรรยาย กล่าวถึงสถานที่ อาคาร ร้านค้า ตลอดจนผู้คนทั้งในและนอกมหาวิทยาลัยศิลปากร ครอบคลุมบริเวณหน้าพระลาน ท่าช้าง ท่าพระจันทร์ ข้ามฟากไปถึงฝั่งวังหลัง  เลือกจุดที่น่าสนใจจากมุมมองที่หลากหลายและจากความทรงจำของผู้เขียนสมัยเป็นนักศึกษามัณฑนศิลป์ ทำให้ผู้อ่านได้รู้จักสถานที่บรรยากาศ และชีวิตของคนบริเวณนั้นในอดีต ในแง่มุมที่น่าสนใจ และชวนติดตาม

เมื่อเกรียนไปเรียนธรรม เป็นงานประพันธ์แนวอัตชีวประวัติ สะท้อนชีวิตที่ผกผันของวัยรุ่น นักศึกษาศิลปะ จาก “เด็กแนว เด็กติสต์ เด็กเกรียน” ผู้มีมุมมอง อุดมการณ์ และความมุ่งหวังจะแสวงหาตัวตนที่แท้จริง มาสู่สมณเพศด้วยการบวช ณ วัดป่าแห่งหนึ่ง เพื่อศึกษาธรรมะสำหรับใช้ดำเนินชีวิตหลังเรียนจบ ทำงาน และสร้างครอบครัว โดยหวังจะกลับมาบวชอีกครั้งหลังผ่านชีวิตแบบฆราวาสแล้ว  แต่เมื่อได้สัมผัสธรรมะและตระหนักถึงความจริงของชีวิตที่มีเวลาจำกัด จึงเปลี่ยนวิถีชีวิตมุ่งสู่ทางธรรมะตราบจนปัจจุบัน หนังสือเรื่องนี้แม้จะมิใช่บันเทิงคดี  แต่ดำเนินเรื่องชวนติดตามแบบการสนทนา เนื้อหามีสาระและแทรกคติธรรมไว้อย่างเหมาะสม  สำนวนภาษาสละสลวย  มีอารมณ์ขัน จึงเหมาะสมและมีคุณค่าสำหรับเยาวชนวัยรุ่นในช่วงวัยที่มีความสับสนในชีวิต  ได้แนวคิดและการปฏิบัติเพื่อรู้จักตนเอง ขจัดความทุกข์และมีความสุขอย่างร่มเย็น  

HOW HAPPINESS WORKS AND WHY WE BEHAVE THE WAY WE DO ความสุขทำงานยังไง  เขียนโดยนักวิชาการที่ศึกษา ‘ความสุข’ มาเป็นเวลานาน หนังสือเล่มนี้คือการ ‘ย่อย’ เกร็ดความรู้เรื่องความสุขและพฤติกรรมของมนุษย์ออกมาเป็นตอน ๆ ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้ในมิติใหม่ นำเสนอด้วยความกระชับ ใช้ภาษาง่าย ๆ เพื่อสื่อสารแบบพูดคุยกับผู้อ่านประกอบการคิดวิเคราะห์

ลายสลักอักษรา เป็นสารคดีอัตชีวประวัติที่สะท้อนประวัติศาสตร์สังคม ความเป็นไปของวงการวรรณกรรมไทยในยุคหนึ่ง วิธีนำเสนอใช้สำนวนภาษคล้ายนวนิยาย เปิดเผยวิธีบ่มเพาะการเขียน ปัญหา และแนวทางแก้ไขในการทำงาน ถือเป็นประสบการณ์ตรงของนักเขียนที่ประสบความสำเร็จ ให้อรรถรสในการอ่านที่หลากหลายและเป็นแบบอย่างในการเขียนที่ดี  

ถอดรหัส ภาพผนัง พระจอมเกล้า-ขรัวอินโข่ง เป็นสารคดีเกี่ยวกับผู้สร้างศิลปกรรมชิ้นสำคัญแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยนำเสนอด้วยภาพจิตรกรรมฝาผนัง มีการค้นคว้าเชิงลึกเพื่อถอดรหัสที่ซ่อนอยู่ในภาพจิตรกรรมทำให้ผู้อ่านเข้าใจประวัติศาสตร์ไทยในสมัยที่ต่อสู้กับนักล่าอาณานิคม ราวรัชกาลที่ 4-5  มีการแทรกภาพอย่างเหมาะสมจนดูราวกับเป็นสารคดีกึ่งภาพกึ่งอักษร

ชายแดนแสนรัก เล่าถึงชีวิตวัยมัธยมของเด็กชายลูกชาวนาชายแดนไทย-กัมพูชา   อำเภออรัญประเทศ  จังหวัดปราจีนบุรี (จังหวัดสระแก้วในปัจจุบัน)ที่ตกอยู่ในภาวะยากลำบาก และหวาดกลัวภัยสงครามภายในประเทศกัมพูชาระหว่างปี พ.ศ.2528–2539  ชาวบ้านต้องวิ่งหนีลงบังเกอร์เพื่อหลบภัยจากกระสุนและระเบิด ผู้คนมีชีวิตอย่างยากลำบาก เด็กชายคนนี้ก็เช่นกัน เขาต้องช่วยงานครอบครัวทุกอย่างเท่าที่ช่วยได้ ซ้ำร้ายพ่อยังป่วย ท่ามกลางอุปสรรคต่าง ๆ เขากลับไม่ย่อท้อมุ่งมั่นในการเรียน จนได้รับทุนเรียนต่อมหาวิทยาลัย ผู้อ่านจะได้ทราบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในประเทศใกล้เคียง ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตคนไทยชายแดน จากผู้มีประสบการณ์ตรง

มนุษย์กรุงเทพฯ มีวิธีนำเสนอที่แปลกใหม่ ได้แรงบันดาลใจจากเพจดังของต่างประเทศเป็นบทสัมภาษณ์ผู้คนของกรุงเทพฯ ในหลากแง่มุม สะท้อนความทุกข์ ความสุข และให้แรงบันดาลใจใหม่ ๆ แก่ผู้อ่าน

พะเลอโดะแห่งป่าแม่เงา ให้แง่คิดในด้านการดำเนินชีวิตที่เรียบง่าย กลมกลืนสอดคล้อง กับธรรมชาติ ซึ่งต้องใช้ความกล้าหาญ เด็ดเดี่ยว มานะอดทน มั่นคงในจิตใจ ไม่เอนไปตามกระแสแห่งความโลภ ด้วยภาษาสละสลวยกระชับ ทำให้ผู้อ่านเห็นภาพชัดเจนลึกซิ้งและมีอารมณ์ร่วม

ตาสว่างกับรัชกาลที่๔ เป็นสารคดีเชิงวิเคราะห์พระราโชบายในรัชกาลที่ C แสดงให้เห็น ถึงพระปรีชาสามารถในการรักษาเอกราชของชาติจากหลากแง่มุม ทั้งการเมืองการปกครองและวิทยาศาสตร์ ผ่านการนำเสนออย่างมีชั้นเชิงทางวรรณศิลป์

ความสุข ความทรงจำ ในรัชกาลที่ นำเสนอข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับแนวพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ ๙ ที่ทรงทุ่มเทพระราชหฤทัย ทรงงานเพื่ออาณาประชาราษฎร์ นำเสนอ ด้วยภาษาสำนวนเรียบง่ายแต่งดงาม

การ์ตูนเป็นสื่อที่มักถูกมองข้าม เพราะสังคมไทยมักเห็นว่าการ์ตูนเป็นสื่อสำหรับอ่านเล่น จึงไม่มีการบันทึกประวัติความเป็นมา ทั้ง ๆ ที่การ์ตูนเป็นหนังสือเล่มแรก ๆ ในชีวิตของเด็ก ๆ ที่สร้างแรงบันดาลใจให้รักการอ่าน การ์ตูนจึงสำคัญต่อการสร้างสรรค์สังคมมาตั้งแต่ต้น สิ่งที่อยู่ในการ์ตูนไม่ได้มีเพียงลายเส้น แต่รวมถึงคติและค่านิยมต่าง ๆ ด้วย การศึกษาประวัติศาสตร์ของการ์ตูนในสังคมหนึ่ง ๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญ หนังสือเล่มนี้ให้ความรู้ ความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างศิลปะกับชีวิต สังคม และการเมือง ผ่านพัฒนาการของตัวการ์ตูนไทย โดยมีแหล่งอ้างอิงที่น่าเชื่อถือ ใช้ภาษาที่อ่านง่าย มีเสน่ห์ และเพลิดเพลิน

ผ้าบาติก มรดกแห่งการเสด็จเยือนชวา เป็นเรื่องเกี่ยวกับการเสด็จฯ ประพาสชวา 3 ครั้ง ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้ทรงนำสิ่งที่พบเห็นมาพัฒนาบ้านเมืองด้านต่าง ๆ หลายด้าน เช่น การชลประทาน  การคมนาคม  การจัดและการดูแลสวน  ทรงสนพระราชหฤทัยเป็นพิเศษในอุตสาหกรรมพื้นบ้านโดยเฉพาะการจัดทำผ้าบาติก ผู้จัดทำนำเสนอเนื้อหาผ่านเรื่องราวของครอบครัวหนึ่งที่บรรพบุรุษเป็นเจ้าของโรงงานผ้าบาติกในชวา ซึ่งได้ตามเสด็จรับใช้เบื้องพระยุคลบาท และได้เข้ามาทำงานในสยามประเทศ  สมาชิกในครอบครัวรุ่นหลานได้รับรู้บันทึกของคุณทวดจากการบอกเล่าของคุณตา และเรียนรู้วิธีการเขียนผ้าจากคุณป้า การเสนอข้อมูลโดยการเล่าเรื่อง และการสอนให้ปฏิบัติจริง ทำให้ชวนติดตาม มีภาพประกอบทั้งภาพวาดและภาพถ่าย มีภาคภาษาอังกฤษในเล่มเดียวกัน

เรื่องราวของน้ำตาแม่มดเกิดขึ้นในจังหวัดเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง ตำนานที่เล่าสืบต่อกันถึงน้ำตาแม่มด ทำให้เอสและมินต์ได้พบกับความจริงบางอย่างของคุณนายวัลย์ซึ่งเป็นคุณป้าของมารีญ่าเพื่อนเก่าสมัยประถม           ของเอส วรรณกรรมเยาวชนเรื่องนี้เป็นเสมือนสะพานเชื่อมความเข้าใจระหว่างเยาวชนกับผู้สูงอายุ ซึ่งมีวิธีคิดอันเนื่องมาจากประสบการณ์ชีวิตที่แตกต่างกัน   ทำให้เยาวชนได้ตระหนักและเรียนรู้เพื่อที่จะยอมรับการเผชิญหน้ากับความตายอย่างสงบ ไม่ว่าจะเป็นผู้ใหญ่หรือเด็ก ความตายก็ทำให้เรารู้จักชีวิตและใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า

เด็กชายต้นไม้ เป็นบันเทิงคดีแนวอนุรักษ์ธรรมชาติ   เป็นเรื่องราวของเด็กประถมปลายที่ผูกพันกับต้นไม้หลากหลายชนิด มีตัวละครหลักที่มาจากโลกอนาคตที่มีความสามารถพิเศษสื่อสารกับต้นไม้ได้ เนื้อหาเน้นความสำคัญของต้นไม้ที่มีชีวิตและความรู้สึก  ชี้ให้เห็นว่าการตัดต้นไม้ทำลายป่าทำให้เกิดภาวะโลกร้อน น้ำแข็งขั้วโลกละลายอย่างรวดเร็ว ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น  เมืองใหญ่ ๆ ตามแนวชายฝั่งจะต้องจมน้ำ นอกจากนั้นยังให้ความรู้เกี่ยวกับการขยายพันธุ์ต้นไม้ และการเก็บรักษาพันธุ์ไม้ โดยเฉพาะการเพาะเนื้อเยื่อ เด็กชายต้นไม้ จึงเป็นหนังสือที่ให้ความรู้ผ่านบทบาทของตัวละครได้อย่างเหมาะสม และเป็น ประโยชน์ต่อเยาวชนอีกเล่มหนึ่ง  

หนังสือเรื่อง ก้าวเล็ก ๆ ของเด็กชายตูน เป็นเรื่องราวชีวิตของ ‘พี่ตูน บอดี้สแลม‘  ผู้ชายที่ประกาศตัวเป็นคนธรรมดาแต่อาสาชวนผู้คนมา “ก้าวไปด้วยกัน” เพื่อเพื่อนมนุษย์  เด็กชายตูนมีพ่อแม่ส่งเสริมให้ทำทุกอย่างที่สนใจมาตั้งแต่เด็ก และเขาก็ตั้งใจทำจนสำเร็จเสมอมา ทั้งด้านการเรียน ดนตรี  และกีฬา ในช่วงเวลาที่ธุรกิจที่บ้านมีปัญหา พี่ตูนทำงานเป็นพนักงานเสิร์ฟ ส่งของ และเป็นนักร้อง นักดนตรีตามร้านอาหารเพื่อหารายได้ช่วยครอบครัว  ทุกเหตุการณ์ในชีวิตหล่อหลอม และเป็นแรงบันดาลใจให้พี่ตูนเติบโตขึ้นมาเป็นผู้ใหญ่ที่มีความเสียสละโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน ก้าวเล็ก ๆ ของเด็กชายตูน สามารถสร้างแรงบันดาลใจแก่เยาวชนให้เห็นว่าคนธรรมดาก็มีความฝันอันยิ่งใหญ่ได้ เพียงตั้งใจจริงและมุ่งมั่นก็สามารถไปถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้  ทั้งยังสะท้อนถึงความเสียสละโดย        ไม่หวังสิ่งตอบแทน สำหรับผู้ใหญ่จะเห็นถึงการเลี้ยงดูที่สามารถหล่อหลอมให้เด็กเติบใหญ่ และเป็น “ผู้ให้” เช่นพี่ตูน  

แม่งูไม่เคยห่างหายจากหมู่บ้าน เป็นรวมบทกวีจำนวน 47 สำนวน ส่วนใหญ่ใช้คำประพันธ์ประเภทกลอนสุภาพ เนื้อหาแบ่งเป็น 2 ภาค คือภาคแรก ฟ้าตอนนี้ ฟาฏอนี และภาคที่สอง ปราการปรากฏ กวีนำเสนอวิถีชีวิตของชาวไทยมุสลิมในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ต้องเผชิญกับความรุนแรง เสียงระเบิดและความตาย ด้วยการเล่าเรื่องราวของผู้คนหลากหลายชีวิตที่ต้องอยู่ในสภาวะหวั่นหวาด                เคลือบแคลง อคติ ทั้งที่ชาวบ้านปรารถนาชีวิตที่สันติสุข  แม้เรื่องราวที่นำเสนอจะเป็นวาทกรรมความรุนแรงที่เคยได้ยินได้ฟังมาแล้ว  กวีใช้น้ำเสียงแสดงความคลุมเครือ ใช้สัญลักษณ์ ความเปรียบที่เผยให้เห็นการวิพากษ์และการตอบโต้การกดทับทั้งวาทกรรมภาครัฐ  ความเชื่อ ระบบอาวุโสและอคติซึ่งเปรียบเสมือนดวงตาของแม่งูที่เฝ้าจ้องมองและควบคุมความเป็นไปของลูกงูในหมู่บ้าน

นิราศนรกานต์และเรื่องอื่น ๆ เป็นรวมบทกวี   ที่นำตำนานรักแม่นาคพระโขนงมาเล่าในรูปแบบนิราศด้วยมุมมองใหม่ มีความร่วมสมัย ใช้เส้นทางโดยสารรถไฟฟ้าจากสถานีแพรกษา ในจังหวัดสมุทรปราการ มายังสถานีพระโขนงซึ่งเป็นต้นเรื่องของตำนาน ในชื่อ “นิราศพระโขนง” กับการล่องเรือตามขนบนิราศโบราณผ่านเส้นทางปัจจุบัน เพื่อย้อนรำลึกถึงอดีตความรักข้ามภพภูมิใน “นิราศนรกานต์” ด้วยชั้นเชิงทางวรรณศิลป์ที่ชวนอ่านชวนติดตาม เนื้อหาในเล่มนอกจากนิราศขนาดสั้น 2 เรื่องหลักดังกล่าวแล้ว            ยังประกอบไปด้วยบทกวีสั้น ๆ อีก 6 สำนวน