รางวัลรองชนะเลิศอันดับสอง

มนุษย์ทุกคนย่อมเจริญเติบโตตามกาลเวลาจากทารกเป็นเด็ก จากเด็กเป็นหนุ่มสาว จากหนุ่มสาวเป็นผู้ใหญ่  และจากผู้ใหญ่เป็นคนชรา แต่มีนักเขียนนวนิยายที่ใช้นามแฝง เจนมานะ   ไม่ยอมให้เด็กคนหนึ่งเจริญเติบโตตามปกติ ไว้ในนวนิยายเรื่อง “เด็กไม่รู้จักโต” นวนิยายเรื่องนี้ เล่าเรื่องเด็กชายที่ฟื้นจากความตายและมีลักษณะแปลกประหลาดมหัศจรรย์คือ ร่างกายหยุดการเจริญเติบโตและสูญเสียความทรงจำ เขาสงสัยในความผิดปกติของตัวเอง จึงทำให้ออกเดินทางครั้งใหญ่เพื่อตามหาความจริงตามร่องรอยของปริศนาที่ถูกทิ้งไว้  เขาได้พบกับผู้คน สิ่งของและเหตุการณ์มหัศจรรย์มากมาย  ที่สำคัญคือ “ห้องสมุดแห่งสถานที่” และ “ห้องสมุดแห่งกาลเวลา” ซึ่งเป็นที่รวบรวมหนังสือชีวประวัติมนุษย์แต่ละคน จนในที่สุดเด็กชายก็ได้พบหนังสือปกดำที่นำเขาไปสู่ความจริง ผู้เขียนนำเสนอเรื่องราวแบบแฟนตาซี ซึ่งมีเรื่องมหัศจรรย์และเหนือจริง  และเล่าเรื่องด้วยสำนวนภาษาที่สละสลวย เห็นภาพ ได้ยินเสียง ชวนให้ผู้อ่านได้ติดตามเรื่องราว โลดแล่นไปกับจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ นวนิยายเรื่องนี้มิใช่เรื่องเบาสมองสำหรับเด็ก แต่เป็นเรื่องหนักสมองสำหรับผู้ใหญ่ ผู้เขียนวิพากษ์ชีวิตมนุษย์ไว้อย่างแยบยล เช่น เรื่องมลพิษ ความไม่สนใจหนังสือแต่ให้ความสนใจกับอินเทอร์เน็ตแทน และการเลือกลืมเรื่องราวที่เจ็บปวด  แม้นวนิยายเรื่องนี้ จะแสดงให้เห็นว่าความเป็นเด็กคือความใสสะอาดบริสุทธิ์และไร้เดียงสา แต่ขณะเดียวกันก็เป็นที่หลบซ่อนและปฏิเสธความจริงอันโหดร้ายด้วย  แต่แนวคิดสำคัญของ               นวนิยายเรื่องนี้คือความกล้าที่จะเผชิญกับความจริงเพื่อดำรงชีวิตอยู่ต่อไป ด้วยคุณสมบัติดังกล่าว คณะกรรมการตัดสินจึงมีมติให้นวนิยายเรื่อง “เด็กไม่รู้จักโต” ของเจนมานะ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทนวนิยาย ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๖๓

“ ไร้สัญชาติและตัวละครอื่น ๆ”  ของ  “บัญชา อ่อนดี”  เป็นหนังสือรวมเรื่องสั้น ๑๐ เรื่องที่สะท้อนความเข้าใจชีวิตผ่านปัญหาที่เกิดขึ้นจากความขัดแย้งระหว่างคนกับคน คนกับความคิด และคนกับสิ่งแวดล้อม โดยขุดเอาปมเหง้าของปัญหาในชีวิตที่แตกต่างหลากหลายในสังคมมาเขียนได้อย่างลึกซึ้ง อาทิ เรื่องชาติพันธุ์ การรุกล้ำชีวิตของสัตว์และผลพวงของการกระทำ กลไกการทำงานของความเป็นแม่ มนุษย์กับอดีต  เป็นการตั้งคำถามกับชีวิตด้วยลีลาการเขียนที่แยบยล ซับซ้อน และใช้ภาษาที่สอดคล้องกับเรื่องราว ให้ความรู้สึกกระทบใจ บางเรื่องมีอารมณ์ขัน  มีชีวิตชีวา คณะกรรมการตัดสินจึงมีมติให้หนังสือรวมเรื่องสั้น  “ไร้สัญชาติและตัวละครอื่น ๆ” ของ “บัญชา อ่อนดี”  ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทรวมเรื่องสั้น ประจำพุทธศักราช  ๒๕๖๓

“เรื่องเล่าของพลอยดาว” เป็นเรื่องชีวิตครอบครัว ของเด็กหญิงอายุ ๑๑ ปีซึ่งมีพ่อเป็นครูดอยในจังหวัดแม่ฮ่องสอน  ต้องเดินทางไปสอนที่โรงเรียนห่างไกลจากบ้านในเมือง เด็กหญิงพลอยดาวต้องเดินทางเพียงลำพังไปเยี่ยมพ่อที่บ้านพักของโรงเรียนในวันหยุดสุดสัปดาห์ เพราะแม่ต้องดูแลกิจการร้านหนังสือ เมื่ออยู่กับพ่อ พลอยดาวได้เรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาติ ได้ส่องกล้องดูดาว เป็นประสบการณ์ตรง เพิ่มเติมจากสิ่งที่ได้รู้จากหนังสือที่แม่ซึ่งเป็นนักเขียนแนะนำให้อ่าน การเดินทางไปเยี่ยมพ่อของพลอยดาว ทำให้ผู้อ่านได้รู้จักปางอุ๋ง สถานที่ท่องเที่ยวขึ้นชื่อของแม่ฮ่องสอน และหมู่บ้านรักไทย ทำให้เกิดการเปรียบเทียบระหว่างภูเขากับทะเลเมื่อครอบครัวได้ไปเที่ยวทะเลที่ชลบุรีซึ่งเป็นบ้านเกิดของแม่  พลอยดาวจึงรู้ว่าเธอชอบภูเขามากกว่าทะเล  เรื่องนี้ผู้อ่านจะได้สัมผัสชีวิตครอบครัวที่มีความสงบสุข  มีความเข้าใจและเอื้ออาทรต่อกัน แม้บางครั้งจะมีความคิดที่แตกต่างกันบ้าง           คณะกรรมการตัดสินจึงเห็นสมควรให้ “เรื่องเล่าของพลอยดาว”  ของ “อัชฌาฐิณี” ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒  รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทวรรณกรรมสำหรับเยาวชนประจำพุทธศักราช ๒๕๖๓  

หนังสือกวีนิพนธ์ชุด “บางใครอาจลืมทางกลับบ้าน” ของ “นิตา มาศิริ”  เป็นงานฉันทลักษณ์ที่สร้างสรรค์ในรูปแบบกลอนแปด ผู้เขียนได้แยกย่อยเนื้อหาเป็น ๖ ภาค ดังนี้ หากจะเรียกเธอว่าความรัก, แว่วเสียงนกที่จรจากรัง, ไม่มีเสียงเพลงในคืนอิเล็กโทนถูกเผาไฟ, เหลือความรักบ้างไหมแผ่นดินนั้น, บางใครอาจลืมทางกลับบ้าน และ คิดถึงครึ่งชีวิต ตามลำดับ กวีนิพนธ์เล่มนี้โดดเด่นที่เนื้อหาและอารมณ์ความรู้สึก ซึ่งแสดงออกถึงความรักความผูกพัน รำลึกถึงคืนวันเก่า ๆ หอมกลิ่นอดีตในวัยเด็ก ตลอดจนเรื่องราวปัจจุบัน รวมทั้งการพลัดพราก อารมณ์ความรู้สึกเหล่านี้ผู้เขียนได้ฉายภาพ ‘พื้นที่-ทุ่ง-ทาง’ บรรยากาศในชุมชนและ ‘บ้าน’ มาเป็นฉากเดินเรื่อง โดยมีความรักความผูกพันต่อ ‘พ่อ-แม่’ เป็นองค์ประกอบสำคัญ…  “หากจะเรียกสิ่งนั้นว่าความรัก     ที่พาเรามารู้จักและพบหน้า              แก้วกาแฟมื้อเช้า ข้าว ผัก ปลา              ที่มิเคยตีราคา ค่าหัวใจ” และบางบทในชิ้นงาน ‘เธออยู่บนชิงช้าสวรรค์’ ซึ่งสูญเสียพ่อ… “โลกหมุนเร็วเกินไปไหมเธอว่า?    ชิงช้าที่มาชิง-ยิ่งหม่นหมอง         ราวโลกเงียบนิ่งงัน-ฝันตระกอง              กอดเปลวไฟสีทองที่ลามเลีย              ฝุ่นเถ้าแหละเท่ารักที่รวมไว้         ทั้งคือลมหายใจผู้สูญเสีย        เคยโอบอุ้มพะเน้าพะนอเคยคลอเคลีย      อิงไออุ่นวนเวี่ยลงเรี่ยวาง” ส่วนเครื่องมือที่ใช้สื่อสาร แม้ว่าบางสำนวนอาจยังไม่สมบูรณ์ด้านฉันทลักษณ์ แต่โดยภาพรวมถือว่าเป็นหนังสือที่มีพลัง (กวี) มีภาษาง่าย ๆ  แต่งดงามอีกเล่มหนึ่ง ดังนั้น คณะกรรมการตัดสินจึงมีมติให้กวีนิพนธ์ชุด “บางใครอาจลืมทางกลับบ้าน” ของ “นิตา มาศิริ” ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทกวีนิพนธ์ ประจำพุทธศักราช ๒๕๖๓

หนังสือกวีนิพนธ์ “ซากโบราณมีอยู่ทั่วไป” ของ “สุธีร์ พุ่มกุมาร” ผลงานร้อยกรองจำนวน                  ๗๘ สำนวน รวม ๔๗๓ บท ประกอบด้วยฉันทลักษณ์กลอนสุภาพเป็นหลัก มีโคลงสุภาพ กาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ฉบัง ๑๖ กลอนเพลงพื้นบ้านแทรกอยู่จำนวนหนึ่ง ผู้เขียนมีประสบการณ์ในการใช้ฉันทลักษณ์เป็นอย่างดี ทั้งนี้เพื่อให้ได้บรรยากาศตามเนื้อหาสาระ โดยใช้ฉันทลักษณ์ได้ครบถ้วนตามกฎเกณฑ์ที่กำหนด มีความไพเราะของถ้อยคำที่นำเสนอ เช่น คนปลูกต้นไม้ในสวนสาธารณะของหมู่บ้านจัดสรร การเดินข้ามทางม้าลายของหญิงชรา ซากโบราณมีอยู่ทั่วไป กิงก่องแก้ว : ร้อยเกี่ยวเหนี่ยวฝัน ด้วยมือของฉันและมือของเธอ เนื้อหาและรูปแบบเหมาะสมกลมกลืน กระชับรัดกุม มีสาระในด้านความรู้ ความคิด ชัดเจน ใจความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน การใช้ถ้อยคำถูกต้องตามหลักภาษาไทย ทั้งในด้านการสะกดคำ และการสื่อความหมาย  มีความเหมาะสมกับเนื้อหา ใช้คำให้อารมณ์และความรู้สึก มีความสมบูรณ์ กวีโวหารสร้างความประทับใจ ทำให้เกิดจินตนาการด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น อุปมาอุปไมย ใช้สัญลักษณ์ เร้าอารมณ์ด้วยถ้อยคำที่ไพเราะ มีความหมายลึกซึ้ง สามารถดึงดูดความสนใจได้ ทำให้ผู้อ่านซาบซึ้ง ด้านความคิดสร้างสรรค์ มีศิลปะในการนำเสนอความคิดริเริ่มอย่างมีคุณค่า มีเหตุมีผล  มีวิสัยทัศน์ และความคิดใหม่ ๆ ที่เป็นของตนเองได้ดีพอสมควร ดังนั้น คณะกรรมการตัดสินจึงมีมติให้ “ซากโบราณมีอยู่ทั่วไป” ของ “สุธีร์ พุ่มกุมาร” ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒  รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทกวีนิพนธ์ ประจำพุทธศักราช ๒๕๖๓

เป็นหนังสือที่ผู้ประพันธ์คือ สันติสุข โสภณศิริ ได้นำพุทธประวัติมาเรียบเรียงขึ้นใหม่ด้วยภาษาที่เรียบงำย ราบรื่น และไพเราะ มีความยาวไม่มากเหมาะสมสำหรับเยาวชนและคนทั่วไป เป็นการนำเสนอพุทธประวัติที่แตกต่างจากที่เคยพบเห็นโดยทั่วไป การจัดพิมพ์และภาพประกอบเรียบร้อย สวยงาม นับว่าเป็นหนังสือที่มีคุณค่เล่มหนึ่ง คณะกรรมการพิจารณาแล้ว มีมติป็นเอกฉันท์เห็นสมควรให้ได้รับรางวัลที่ ๓ ประเภทหนังสือดีในอดีต

บรรยายปรัชญาชีวิตแทรกธรรมะ ด้วยลีลาที่ประสานความขัดแย้งเป็นสัจธรรมที่ผู้เขียนได้ประสบในชีวิตของตนเองมานานนับสิบปี ก่อนจะกลั่นกรองออกมาเป็นข้อเขียนพัฒนาลีลาพิเศษที่แสดงความคิดได้น่าอ่าน เห็นธรรมในโลก(ย์) เห็นธรรมในการต่อสู้ชีวิตของคนที่เคย “ประสบความสำร็จ”แต่ชีวิตผกผัน แล้วต้องกลับมาดิ้นรนทำมาหากินปะติดปะต่อชีวิตขึ้นมาใหม่ สำนวนภาษาสละสลวย เล่าเรื่องชีวิตสะท้อนปรัชญาได้อย่างกลมกลืน ชวนติดตาม

1. มีความคิดสร้างสรรค์ในการนำเสนอรูปแบบใหม่ โดยใช้พื้นฐานจากเพลงพื้นบ้าน 2. บันทึกภาพชีวิตชนบท ในแง่คดิชนที่มีวัฒนธรรม และวิถีชีวิตเชื่อมโยงกับสังคมปัจจุบันได้ดี

“บ่ายหอยทาก” ของมหรรณพโฉมเฉลา เป็นหนังสือรามเรื่องสั้น จำนวน ๑oได้แก่ เลื่อนลอย, ตัวละคร, ตากับหลาน, บ่ายหอยทาก, ปากสีแดงเพลิง, แม่ม่ายไปตลาต,ในราตรี, โรค่า, หญิงสาวผู้นำความเศร้าโศกอันอ่อนหวานมาสู่ประเทศ และหมู่มิตรแมลงสาบผู้เขียนนำเสนอเรื่องราวอย่างมีอรรถรส ด้วยกลวิธีการประพันธ์แบบ “เหมือนจริง” ผสมผสานกับแบบ “เหนือจริง”โดยมุ่งสะท้อนและวิพากษ์วิจารณ์ชีวิตคนไทยร่วมสมัยอันวกวนสับสนว่า พวกเรากำลังถูกสังคมบริโภคนิยม ซึ่งเป็นศัตรูที่ลื่นไหลและซับซ้อน กลืนกินและทำลายล้างอยู่ทุกขณะ ส่งผลให้ผู้คนไม่รู้จักตัวตนที่แท้จริง ดำเนินชีวิตอย่างไร้สาระและปราศจากจุดหมาย ชีวิตคนไทยร่วมสมัยคือภาพลวงตาที่ขาดจิตวิญญาณสังคมไทยร่วมสมัยสูญเสียความสมดุลโดยสิ้นเชิง งานเขียนชุดนี้นอกจากจะทำให้ผู้อ่านสำเริงอารมณ์แล้ว ยังทำให้รู้จักและเข้าใจในชีวิตคนไทยยและสังคมไทยร่วมสมัยดีขึ้นอีกด้วย

เป็นนวนิยายชีวิตชาวประมง ซึ่งทำงานหนักและเผชิญภัยอันตรายกลางทะเลลึกตีแผ่ภาวะจิตใจของมนุษย์ที่เต็มไปด้วยกิเลสตัณหา เผยให้เห็นความชับซ้อนทางความคิดและอารมณ์ของตัวละคร ผู้ประพันธ์สามารถถ่ายทอดภาพและภาวะความขัดแย้งของตัวละครได้อย่างละเอียดและลุ่มลึก มีการหน่วงเรื่องอย่างน่าสนใจชวนติดตาม ใช้ภาษากระชับ เข้มข้น และสมจริง

เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของการออกแบบตัวการ์ตูน และนำเสนอที่ทันสมัย ถูกรสนิยมคนรุ่นใหม่ ตัวการ์ตูนมีเอกลักษณ์โดดเด่นและให้อารมณ์ เนื้อหาแฝงแนวปรัชญาเป็นการเตือนคนและสังคมปัจจุบัน ผู้เขียนกล้าหาญที่เสนอแนวการ์ตูนนี้ เป็นการหยิบปัญหาของคนในสังคมออกมาบอกและเสนอทางแก้ นั่นคือทุกคนทุกช่วงวัยล้วนมีความทรงจำและประสบการณ์มากมาย ทั้งควรจำ ไม่ควรจำ ทั้งเศร้าทั้งทุกข์ ทั้งรื่นรมย์ ทั้งหม่นหมอง บรรจุในลิ้นชักแห่งความทรงจำในสมอง ทุกท่านควรให้เวลาและใจในการเปิดลิ้นชักแห่งความทรงจำ มาปัดกวาดสิ่งเศร้าหมองและเติมเต็มสิ่งที่น่ารื่นรมย์เพื่อชีวิตที่ดี  รูปแบบการ์ตูนเล่มนี้ อาจจะดูรูปแบบแล้วเรียกว่าไม่เป็นนิยายภาพเสียทีเดียว แต่ก็เป็นการ์ตูนภาพเล่าเรื่องที่ดี ทางคณะกรรมการเห็นว่าน่าจะเป็นแนวทางใหม่ ๆ เปิดทางให้นำเสนอการ์ตูนเล่าเรื่องหรือนิยายภาพในรูปแบบใหม่ ๆ บ้าง เพราะเล็งเห็นว่าหนังสือเล่มนี้มีคุณค่าดีพอ จึงเห็นพ้องต้องกันให้ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2

เป็นเรื่องความฝันของวัยรุ่นที่ใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย พอตัว พอใช้ พอจ่ายพอเพียง ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าส่งเสริม ตัวละครสมจริง สะท้อนให้เห็นการใช้ชีวิตที่ร่มเย็นเป็นสุขในชนบทอย่างแจ่มชัด ผู้เขียนนำความรู้เรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเสนอให้เข้าใจ ง่าย ชวนอ่าน

กล้วยหอมในร้านเคเอฟซีเป็นรวมเรื่องสั้นที่หลากหลาย น่าสนใจ เมื่อพิจารณาภาพรวม  ทั้งด้านเนื้อหา วิธีการนำเสนอ  และความคิดสร้างสรรค์ของผู้ประพันธ์แล้ว จะเห็นได้ว่าเรื่องส่วนใหญ่แฝงเจตนาปลุกจิตสำนึกห่วงใยสังคมที่เปลี่ยนไปตามลัทธิบริโภคนิยม ซึ่งขัดแย้งกับวิถีชีวิตดั้งเดิมในชนบท นอกจากนี้ผู้ประพันธ์ยังเสนอปัญหาน่าขบคิดผ่านข้อมูลในด้านต่าง ๆ เช่น การศึกษา เศรษฐกิจ การเมืองท้องถิ่น ศาสนา ฯลฯ อย่างมีชีวิตชีวา และมีอารมณ์ขัน

เป็นเรื่องราวของคนธรรมดาที่ไม่ธรรมดา นำเสนอชีวิตจริงของหญิงชาวนาสามัญผู้ต่อสู้เพื่อสิทธิในการทำกินของครอบครัวอย่างทรหดอดทน และอย่างสันติ สะท้อนถึงความไม่ชอบธรรมของระบบราชการ การต่อสู้อย่างไม่ย่อท้อของหญิงชาวบ้านคนหนึ่งและครอบครัวของเธอ การกดขี่เอาเปรียบของคนที่มีอำนาจมากกว่า ผู้เขียนเก็บรายละเอียดของชีวิต “ยาย” มาถ่ายทอดอย่างมีศิลปะอันทรงคุณค่าในเชิงวรรณศิลป์ และเกิดอรรถรสในการอ่านอย่างน่าสนใจ

“นาครเกษม” ผลงานของ “คอยนุช” เป็นนวนิยายขนาดสั้นแนวเสียดสีที่เขียนในลักษณะเหนือจริงผู้เขียนเสียดสีสังคมโลกสมัยใหม่ที่เคลื่อนไปอย่างรวดเร็วและเร่งรีบจนทำให้มนุษย์ใช้ชีวิตอย่างร้อนรน เพียงแค่อายุ 40 ปี พลังชีวิตก็ถูกใช้ไปจนหมดสิ้นแล้ว ดังนั้น ทันทีที่อายุครบ 40 ปี คนเหล่านี้ก็กลายเป็นชาวนาครเกษมไปโดยอัตโนมัติ ชาวนาครเกษมมีบุคลิกแบบคนสูงวัยทั่วไป คือ หัวล้าน ผมหงอก สายตายาว อวัยวะหย่อนยานเหี่ยวย่น หูตึง ความจำไม่ดี เป็นต้น หลายคนมีความฝังใจกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นพิเศษ อย่างมาโนชผู้เชื่อมั่นในของเก่าที่ใช้การไม่ได้แล้ว วิชัยฝังใจกับผู้หญิงผมยาวไม่รู้จักชื่อและพบว่าอวัยวะเพศของตนไม่ทำงานหลังจากเก็บยางลบที่เขียนชื่อว่านภาและนาครเกษมได้ นภาพนักงานพิมพ์ดีดที่ทำงานจนลืมวันลืมคืน กว่าจะรู้ตัวฝ้าบนใบหน้าของเธอก็มีขนาดใหญ่เป็นรูปแผนที่แอฟริกาและเครื่องคอมพิวเตอร์ก็มาแทนที่พิมพ์ดีดของเธอที่ตัว ฟ หายไป เธออยู่ที่นาครเกษมโดยไม่พูดจาแม้แต่คำเดียว เอาแต่ตามหาตัว ฟ อย่างมุ่งมั่น อนันต์ซึ่งมีความฝันว่าอยากออกไปจากกรุงเทพฯ อยากมีบ้านหลังเล็ก ๆ ในชนบทแต่ก็ไม่เคยทำได้เลย และคนอื่น ๆ ทุกคนเป็นอดีตพนักงานบริษัทที่ถูกปลดออกจากงานด้วยเหตุผลว่าหมดอายุใช้งาน ในตอนท้ายเรื่องทุกคนได้ขึ้นชิงช้าสวรรค์ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แทนการกลับไปสู่ความสุขในวัยเด็กและพบคำตอบของปัญหาคาใจในชีวิตของแต่ละคน นิยายเรื่องนี้ไม่ได้สร้างตัวละครและเหตุการณ์ตามขนบของนวนิยายแบบสมจริง จึงมีความพิลึกพิลั่นเกินจริงอยู่มาก แต่พบว่าผู้เขียนตั้งใจเสนอแก่นความคิดเรื่องคุณค่าของมนุษย์ เพราะสังคมนิยมตีราคามนุษย์จากผลประโยชน์ที่เขาสร้างให้แก่บริษัท สังคมวัตถุนิยมทำให้พวก “เก่า ช้า ล้า แก่” คือ หัวเก่า เชื่องช้า ล้าสมัย แก่ ถูกคัดออกราวกับสิ่งของชำรุดหรือตกรุ่นแสดงว่าสังคมสมัยใหม่ตัดสินมนุษย์ที่ “มูลค่า” ไม่ใช่ “คุณค่า” นอกจากนี้ ผู้เขียนยังเน้นว่าสังคมบริโภคนิยมผลักดันให้มนุษย์หัวปักหัวปำอยู่กับการทำงานจนลืมไปว่าความสุขที่แท้อยู่ใกล้ตัว จึงละเลยที่จะเติมความสุขให้กับตนเอง ทุกคนพบว่าถึงที่สุดแล้วคนเราไม่ได้ต้องการอะไรในชีวิตมากไปกว่าความสุขใจ นาครเกษมไม่ได้เป็นชื่อที่มีอยู่บนแผนที่กรุงเทพมหานครหรือแผนที่ประเทศไทย แต่ผู้อ่านก็รู้สึกได้ว่านาครเกษมมีจริงและอยู่ใกล้ ๆ ตัว หลายคนอาจจะรู้สึกว่าตนเป็นพลเมืองของนครแห่งนี้ไปแล้วด้วยซ้ำหรืออย่างน้อยที่สุด นาครเกษมก็ทำให้เราฉุกคิดถึงคุณค่าและความเป็นมนุษย์ท่ามกลางโลกสมัยใหม่

หมู่บ้านแอโรบิกเป็นหนังสือรวมเรื่องสั้นที่มีความน่าสนใจทั้งรูปแบบและเนื้อหา ซึ่งสะท้อนถึงผลกระทบจากกระแสวัตถุนิยมและค่านิยมผิด ๆ ที่รุกรานวิถีชีวิตของชาวชนบทในรูปแบบต่าง ๆ  จะเห็นว่าไม่เพียงแต่ชาวบ้านและเยาวชนเท่านั้น แม้กระทั่งบุคคลในวงการศาสนา การศึกษา และการเมือง ก็ทำให้ศีลธรรม จริยธรรมถูกสั่นคลอนอย่างน่าสลดใจ แม้ปัญหาเหล่านี้อาจพบเห็นได้ทั่วไปในสังคม แต่ผู้เขียนก็นำเสนอด้วยชั้นเชิงของเรื่องสั้นที่เข้าใจง่ายแต่งดงาม กระตุกเตือนให้ทุกฝ่ายต้องตั้งหลักทบทวนเพื่อดึงศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ที่แท้จริงกลับคืนมา

ขณะที่จังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทยมีแต่ข่าวการใช้ความรุนแรงและการสร้างสถานการณ์ร้าย แต่สารคดีเล่มได้สะท้อนให้เห็นความจริง ความดีงาม และความหวังของสังคมในพื้นที่ อันจะเป็นแสงใต้นำไปสู่ความสงบสุขได้ ผู้เขียนนำเสนอภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัดชายแดนใต้ ด้วยกลวิธีเชิงเรื่องสั้นโดยใช้ภาษาสำนวนสละสลวย ชวนอ่าน ทรงคุณค่าเชิงวรรณศิลป์ เป็นเรื่องที่ใช้ความพยายามในการเก็บข้อมูลโดยละเอียด ผ่านการทำงานในพื้นที่จริงเนื้อหามีประโยชน์ในการสร้างความเข้าใจในวิถีชีวิต จิตใจ อารมณ์ ความรู้สึกของกลุ่มชนที่ถูกมองว่ามีปัญหา  อันนำไปสู่แนวทางสมานฉันท์ของชนในชาติ อย่างไรก็ตามพิจารณาองค์รวมของหนังสือแล้ว เห็นว่ามีสัดส่วนของสารคดีชีวิต และศิลปวัฒนธรรม มาปะปน เช่น ชุมชนคนปีนเขา, ชักพระโคกโพธิ์,  ล่าบรูดา ฯลฯ ทำให้มีความโดดเด่นน้อยลง เมื่อเทียบกับหนังสือที่เป็นสารคดีภูมิปัญญาโดยตรง

เป็นสารคดีอัตชีวประวัติของเด็กจากครอบครัวที่ฐานะไม่ดีในชนบท แต่มีความมานะอดทน ขยันหมั่นเพียรจนเป็นแพทย์ที่มีชื่อเสียงและก้าวหน้าในตำแหน่งหน้าที่ระดับสูงถึงขั้นองคมนตรี หนังสือแสดงให้เห็นถึงคุณค่าของการอบรมสั่งสอนในบ้านว่าเป็นรากฐานสำคัญของสังคม เช่น ความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ  ความรักความสามัคคีในครอบครัว หนังสือแสดงถึงอุดมการณ์ของโรงเรียนที่กำหนดให้คุณธรรมนำความรู้ เป็นการศึกษาเพื่อพัฒนาอุปนิสัยที่ดีงาม ทำให้ชีวิตที่มีความหมาย ผู้เขียนใช้ความสามารถรวบรวมข้อมูลอย่างละเอียด แล้วนำมาเรียบเรียงอย่างเป็นระบบระเบียบ เนื้อหาสาระมีความสำคัญต่อเยาวชนของชาติ สำนวนโวหารมีลีลาให้ชวนอ่าน นำเสนอภูมิปัญญาในการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข โดยไม่หลงติดวัตถุ ไม่เบียดเบียนเพื่อนมนุษย์และธรรมชาติ จุดประกายความคิด และพัฒนาสำนึกเชิงสร้างสรรค์ชีวิตและสังคม แต่ทั้งนี้เป็นงานเขียนที่มีสัดส่วนของ สารคดีชีวิต (อัตชีวประวัติ) มากกว่าส่วนที่เป็นภูมิปัญญา จึงทำให้ความโดดเด่นด้อยลง เมื่อเปรียบเทียบกับหนังสือที่เป็นสารคดีภูมิปัญญาโดยตรง