คำนึงถึงบ้าน ขณะฝันในเมือง
คำนึงถึงบ้าน ขณะฝันในเมือง ของโขงรัก คำไพโรจน์ เป็นบทกวีที่สะท้อนความละเอียดอ่อนของผู้เขียนในการมองโลกและความเชื่อมโยงของชีวิต โดยเฉพาะภาพชนบทที่เต็มไปด้วยความสุขสงบตามอัตภาพของผู้ที่รู้จักการกินอยู่อย่างพอเพียงไม่ว่าในเรือกสวนไร่นาก็สามารถบันดาลความสุขได้อย่างที่ปรากฏในบทกวีชื่อ “ในสวนสนุก” ที่แม้แต่ความแหลมคมและแข็งกระด้างของรั้วลวดหนามยังต้องพ่ายแพ้แก่ธรรมชาติอันอ่อนโยน เมื่อ “เธอจะพบมะระพยายามบีบนวดลวดหนามให้ใจเย็น” ขณะที่เนื้อหาในภาคสอง “เมืองเคลื่อนไหว” ก็ให้ภาพการเปลี่ยนแปลงของเมืองผ่านสายตาอนาทรของผู้เขียนด้วยความ “คำนึงถึงบ้าน ขณะฝันในเมือง” ได้อย่างชวนสะทกสะท้อนใจ
นัยน์ตาฤดูกาล
รวมบทกวี นัยน์ตาฤดูกาล ของ โขงรัก คำไพโรจน์ ประพันธ์ด้วยกลอนสุภาพ บันทึกเรื่องราวธรรมชาติและชีวิตที่กวีเฝ้ามองผ่าน “นัยน์ตา” ที่มิได้มองเห็นเพียงรูปธรรมภายนอกของสรรพสิ่ง หากยังเพ่งมองไปถึงนามธรรมหรือแง่คิดจากภาพที่มองเห็นเหล่านั้น จดจารเรื่องราวและความรู้สึก นึก คิดของกวีเป็นบทกวีที่เล่าเรื่องราวหลากหลายแตกต่างของผู้คนแต่ละอาชีพ ทั้งในชนบทและเมือง ด้วยน้ำเสียง ลีลาทางวรรณศิลป์ที่เรียบง่าย ทั้งอ่อนหวาน โศกเศร้า ขันขื่น สนุกสนาน สร้างอารมณ์ขันและรอยยิ้มให้ผู้อ่าน เนื้อหาแบ่งเป็น 2 ภาค คือภาคแรก สัจธรรมของธรรมชาติ นำเสนอธรรมชาติที่หลากหลายตามพื้นที่และฤดูกาล ภาพธรรมชาติในชนบทที่เปลี่ยนแปลง วิถีชีวิตของผู้คนและสัตว์ตัวเล็กตัวน้อยที่เพ่งพินิจจาก “นัยน์ตา” ซึ่งเห็นทั้งโลกภายนอกและโลกภายในของกวีเอง ภาคหลัง ศาสตร์และศิลป์แห่งชีวิต นำเสนอวิถีชีวิตของผู้คนที่หลากหลายแตกต่าง โดยนำเสนอเรื่องเล่าที่มีโครงเรื่อง ตัวละคร การดำเนินเรื่องชวนติดตามและโดดเด่นด้วยการเล่นคำ เล่นความ ผ่านมุมมองด้วยผัสสารมณ์ แห่งรูป รส กลิ่น เสียงและสัมผัสผ่าน “นัยน์ตา” เฉพาะตนของกวี “แต่ละช่วงเวลาพาสัมผัส ชีวทัศน์ โลกทัศน์ วนผลัดเปลี่ยน ตามกาละขณะจ้องมองหมุนเวียน เปิดใจเรียนรู้ผ่านการเดินทาง” ด้านศิลปะการประพันธ์ ลีลากลอนลื่นไหล เรียงร้อยด้วยสัมผัสตามขนบทางวรรณศิลป์ ใช้การเล่นคำ เล่นความ หลายเรื่องใช้กลวิธีการเล่าเรื่องแบบเรื่องสั้น ทำให้เนื้อเรื่องชวนติดตามและนำเสนอแง่คิดที่น่าสนใจ ดังนั้น รวมบทกวีนัยน์ตาแห่งฤดูกาล ของ โขงรัก คำไพโรจน์ จึงสมควรได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภทกวีนิพนธ์ ประจำปีพุทธศักราช 2561
